انرژی های نو- مطالعات اجتماعی ششم

انرژی نو یا انرژی جایگزین به آن دسته از انرژی‌ها گفته می‌شود که برای تولیدشان از منابع بدون کربن استفاده می‌گردد؛ مانند انرژی خورشیدی، انرژی بادی، انرژی دریایی، زمین گرمایی، نیروگاه‌های آبی و کربن خنثی مانند زیست توده.
از هیدروژن نیز که در پیل‌های هیدروژنی قادر به ذخیره انرژی است، به عنوان انرژی نو نام برده می‌شود.

این نوع انرژی‌ها معایب سوخت‌های فسیلی مانند افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن و در نتیجه افزایش دمای کره زمین و تغییرات آب و هوایی و آلودگی زیست محیطی را ندارد علاوه بر این منابع تولید آن‌ها تمام ناشدنی و بدون محدودیت است.

کشاورزی در ایران(فصل سوم -مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی)

کشاورزی در ایران

ایران یکی از نخستین کشورهای دنیا است که در آن کشاورزی و زراعت آغاز گردیده‌است. تقریبا یک سوم زمین‌های ایران قابلیت کشاورزی را دارند اما به دلیل خاک نامرغوب و نامناسب بودن توزیع آب در بیشتر نواحی، در اکثریت زمین‌های قابل کشت در ایران کشت و زراعتی انجام نمی‌شود. فقط ۱۲٪ از وسعت ایران تحت عملیات کشاورزی می‌باشند (شامل باغات، تاکستان‌ها و زمین‌های قابل کشتکاری) اما کمتر از یک سوم از زمین‌های قابل کشتکاری تحت آبیاری بوده و مابقی تحت کشاورزی خشک می‌باشند. شمال و شمال‌غرب ایران دارای خاک حاصلخیز هستند.

تاریخچه

ایران یکی از نخستین کشورهای دنیا می‌باشد که در آن کشاورزی و زراعت آغاز گردیده و انسان اولیه برای اولین بار در فلات ایران به کشت و آبیاری و پرورش دام مشغول شده‌است. در قرن اول پیش از میلاد ایرانی‌ها همه درختان میوه‌ای که در یونان کشت می‌شده (به استثنای زیتون) کشت می‌کرده‌اند. با هجوم اسکندر کشاورزی ایران رو به زوال گذاشت و بسیاری از مزارع از بین رفت و این وضع تا زمان به حکومت رسیدن اردشیر بابکان ادامه یافت. ساسانیان به بازسازی قنات‌ها و تشویق و گسترش کشاورزی، باغبانی و دامپروری پرداختند. پس از ساسانیان تا حمله مغول، کشاورزی ایران به تناوب دچار رکود (در زمان بنی امیه) و پیشرفت (در زمان بنی عباس و حکومتهای محلی) گردید.
دانشمندان این سرزمین در خلال مطالعه درباره ویژگی دارویی گیاهان به امور کاملا فنی نیز می‌پرداختند و دستگاه‌هایی برای بهره برداری از آب تهیه دیدند که از آن جمله می‌توان چرخ چاه خودکار را نام برد.

رتبه های تولید محصولات کشاورزی

رتبه جهانی
رتبه ۱ در تولید : زعفران، پسته، خاویار، زرشک، میوه توتی
رتبه ۲ در تولید : زرد الو، خرما
رتبه ۳ در تولید : هندوانه، گیلاس، طالبی، سیب، خیار
رتبه ۴ در تولید: گوسفند، میوه جات، به، پشم، بادام، گردو
رتبه ۵ در تولید: سبزیجات، رازیانه، نخود
رتبه ۶ در تولید : آجیل، شیر گاو، گوجه فرنگی
رتبه ۷ در تولید : انگور، پیاز، آلبالو، کیوی، شیر گوسفند
رتبه ۸ در تولید : ادویه جات، هلو، نارنگی، لیمو (زرد و سبز)، پرتقال، شیر بز، کدو، کدو تنبل، خرچه (میوه ای که در آذربایجان غربی میروید )
رتبه ۹ در تولید : عدس
رتبه ۱۰ خرمالو، چای، عسل

آبیاری و زمین‌های تحت کشت

با وجود اینکه ایران کشور وسیعی است، رویهم‌رفته خاک ایران برای کشاورزی در ابعاد بزرگ آنچنان مناسب نیست. تنها ۱۲٪ از مساحت ایران یعنی کمتر از ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع تحت عملیات کشاورزی می‌باشد. هنوز ۶۳٪ زمین‌های با ظرفیت کشت و زرع دست نخورده هستند. در ایران از ۵۰٪ تا ۶۰٪ ظرفیت و استعداد زمین‌هایی که تحت عملیات کشاورزی است (۱۸۵ هزار کیلومتر مربع) استفاده می‌گردد. در ایران هم زمین‌های نیاز به آبیاری و هم زمین‌های باران-سیر وجود دارد.

سوالات درس 1تا5 مطالعات ششم

سوالات درس اول مطالعات اجتماعی ( دوستی )
1 . چرا انسان نمی¬تواند تنها زندگی کند ؟ ج : زیرا انسان موجودی اجتماعی است و تنهایی برایش احساس ناخوشایندی است .
2 . چرا تنهایی برای انسان احساس ناخوشایندی است ؟ ج : زیرا دوستی یکی از مهم¬ترین نیازهای انسان است .
3 . چرا ما انسان¬ها به دوست نیازمندیم ؟ ج : برای این که هم به دوستانمان محبت کنیم و هم این که مورد محبت دیگران قرار بگیریم .
4 . چرا انسان به دوستی و برقراری ارتباط و محبت نیازمند است ؟ ج : زیرا خداوند در سرشت و فطرت ما انسان¬ها میل به محبت کردن و محبت دیدن و نیاز به برقراری ارتباط را قرار داده است .
5 . چهار مورد از فایده¬های دوست خوب را بنویسید . ج : 1ـ لذت بردن از هم-نشینی و هم¬فکری با او 2ـ صحبت کردن با دوست عاقل و صبور و درمیان گذاشتن شادی¬ها و ناراحتی¬ها 3ـ یاری رساندن به ما در هنگام مشکلات 4ـ افزایش آگاهی¬ها و یادگیری چیزهای جدید
6 . چرا انتخاب دوست یک موضوع مهم است ؟ ج : زیرا رفتار و اخلاق دوستان در ما تأثیر می¬گذارد و ما نیز تأثیراتی بر روی دوستان خود داریم .
7 . فایده¬ی صحبت کردن با دوست در هنگام شادی و ناراحتی چیست ؟ ج : باعث می¬شود احساس سبکی و آرامش کنیم .
8 . آیا هر فردی را می¬توان برای دوستی و رفاقت انتخاب کرد ؟ ج : خیر ، گاه ممکن است یک دوست مسیر آینده و زندگی دوستش را به سوی سعادت تغییر دهد و گاه ممکن است در شرایطی یک دوست موجب ناراحتی و سرشکستگی دوست خود شود .
9 . حضرت علی (ع) در نامه¬ی خود به فرزندشان امام حسن (ع) در رابطه با ملاک¬های دوستی چه فرموده¬اند ؟ ج : فرمودند : « با نیکان همدلی و رفاقت کن تا از آنان باشی و از بدان جدا شو تا از آنان نباشی .
10 . امیر مؤمنان حضرت علی (ع) چه ملاک¬ها و معیارهایی را برای انتخاب دوست مهم دانسته¬اند ؟ ج : 1ـ خیرخواه باشد و ما را از کارهای ناپسند باز دارد 2ـ صادق و یک¬رنگ باشد 3ـ خوش¬اخلاق و با ادب باشد .
11 . جمله¬ی « هر کس ادب ندارد ، عقل هم ندارد » از کیست ؟ و به چه چیزی اشاره دارد ؟ ج : از حضرت علی (ع) است و به این موضوع اشاره دارد که دوست خوب ، خوش¬اخلاق و با ادب است .
12 . بنا به گفته¬ی حضرت علی (ع) چرا باید کسی را برای دوستی انتخاب کنیم که ما را از بدی¬ها و کارهای نامناسب باز دارد ؟ ج : زیرا چنین دوستانی به ما یاری می¬رسانند و سبب پیشرفت ما می¬شوند .
13 . معنی این ابیات را بنویسید .
1ـ تو اول بگو با کیان زیستی من آن گه بگویم که تو کیستی
تو در ابتدا بگو با چه کسانی زندگی و دوستی کردی تا پس از آن من بگویم که تو چگونه انسانی هستی
2ـ همنشین تو از تو به باید تا تو را عقل و دین بیفزاید
دوست و همنشین تو باید از خود تو بهتر باشد تا باعث افزایش عقل و دانایی و دین و ایمان تو شود .


سوالات درس دوم مطالعات اجتماعی ( آداب دوستی )
1 . منظور از ضرب¬ المثل « پیداکردن دوست آسان است اما نگهداری آن مشکل » چیست ؟ ج : منظور حفظ کردن دوستی است . یعنی سعی کنیم تا دوستی¬ ها ادامه پیدا کند و رابطه¬ ی دوستی محکم ¬تر شود
2 . مهم¬ ترین موضوع بعد از انتخاب دوست چیست ؟ ج : حفظ دوستی
3 . حفظ کردن دوستی به چه معناست ؟ ج : یعنی ما با دوستانمان رفتارهای مناسبی داشته باشیم تا دوستی¬ ها ادامه پیدا کند و این ارتباط به هم نخورد و محکم¬ تر شود .
4 . رعایت چه نکاتی به حفظ دوستی کمک می¬ کند ؟ ج : جواب بالای صفحه¬ ی 15 داخل کادر سبز
5 . چرا باید دوستی حد و مرز داشته باشد ؟ ج : چون اگر دوستی¬ ها از حدود خود بیش¬تر بروند مشکلاتی به وجود می¬ آورند .
6 . چرا باید از دوستی¬ های افراطی پرهیز کرد ؟ ج : زیرا وابستگی بیش از حد به دوست آرامش روحی افراد را بر هم می¬زند .
7 . گاهی موقعیت ¬هایی پیش می¬ آید که افراد از ما درخواست¬ های نابجایی دارند ، در این موارد چه باید بکنیم ؟ ج : در این مواقع قاطعانه و محترمانه « نه » بگوییم ـ از نه گفتن خجالت نکشیم ـ اگر لازم دانستیم دلیل نه گفتنمان را توضیح دهیم .
8 . چرا در روابط دوستانه گاهی نه گفتن سخت است ؟ ج : چون ممکن است احساس کنیم که با نه گفتن دوستانمان از ما ناراحت شوند ، یا اگر نظر واقعی خود را بگوییم خجالت می¬ کشیم و تصور می¬ کنیم ممکن است ما را مسخره کنند و فکر کنند ما بچه هستیم .
9 . اگر انسان بر خلاف عقیده¬ ی خویش همه¬ ی خواسته¬ های دیگران را قبول کند و دیگران را راضی نگه دارد ، چه اتفاقی پیش می¬ آید ؟ ج : ممکن است چنین فردی برای خود و حتی خانواده¬ اش دردسر درست کند .
10 . معنی این شعر چیست ؟ مربوط به کدام یک از توصیه¬ های حفظ دوستی است ؟
« دوست آن باشد که گیرد دست دوست در پریشان حالی و درماندگی»
دوست کسی است که در هنگام ناراحتی و گرفتاری دست دوست خود را بگیرد یعنی به او کمک رساند .
مربوط به این است که دوستان باید در مسائل و مشکلات با هم همدردی کنند و به هم کمک رسانند .

سوالات درس سوم مطالعات اجتماعی ( تصمیم گیری چیست؟ )
1 . تصمیم گیری یعنی چه ؟ ج : یعنی انتخاب
2 . وقتی ما تصمیم گیری می کنیم ، چه کاری انجام داده ایم ؟ ج : از بین دو یا چند چیز ، مواردی را انتخاب می کنیم و مواردی را کنار می گذاریم .
3 . آیا همه ی تصمیمات ساده هستند ؟ ج : خیر ، همه ی تصمیمات ساده نیستند ؛ گاهی موقعیت هایی پیش می آید که در آن راه های مختلف و متعددی وجود دارد و انتخاب یکی از آن ها مشکل است .
4 . به چند روش می توان تصمیم گیری کرد ؟ ج : بعضی تصمیم گیری ها فقط به نفع خودمان است و ممکن به ضرر دیگران باشد ، بعضی تصمیمات فقط به نفع دیگران است و ممکن است به ضرر ما باشد ، اما بعضی تصمیمات مناسب است یعنی باعث ضرر کسی نمی شود .
5 . چرا تصمیم گیری کار مهمی است ؟ ج : چون همه ی تصمیماتی که ما می گیریم ، نتایج و آثاری دارند . ممکن است این آثار خوب یا بد باشند و بعضی تصمیمات تأثیر زیادی روی زندگی ما دارند .
6 . تصمیمات مهم زندگی ما در چه چیزهایی اثر می گذارند ؟ ج : در اخلاق و رفتار ، سلامتی ، وضع تحصیل و آینده ی ما اثر می گذارند .
7 . آثار مثبت و منفی یعنی چه ؟ ج : آثار مثبت یعنی خوب و منفی یعنی بد


سوالات درس چهارم مطالعات اجتماعی ششم ( چگونه تصمیم بگیریم ؟ )
1 . برای تصمیم گیری خوب چه باید کرد ؟ ج : باید خوب فکر کنیم و نتایج هر انتخاب را پیش بینی کنیم و بهترین گزینه را انتخاب کنیم .
2 . چگونه می فهمیم که تصمیم ، تصمیم خوبی بوده یا نه ؟ ج : از روی نتایج آن
3 . تصمیم گیری چه مراحلی دارد ؟ ج : 1 ـ خوب فکر کنیم 2 ـ نتیجه ی هر انتخاب را پیش بینی کنیم 3 ـ بهترین راه را انتخاب کنیم .
4 . اولین کاری که در هنگام تصمیم گیری باید انجام دهیم چیست ؟ ج : درباره ی موضوع خوب فکر کنیم و اطلاعاتی درباره ی آن جمع آوری کنیم .
5 . چرا گاهی اوقات نتایج تصمیمات ناگهانی زیان بار است ؟ ج : زیرا درباره ی آن تصمیم خوب فکر نشده است .
6 . پیش بینی نتیجه چه زمانی صورت می گیرد ؟ ج : بعد از آن که فهمیدیم راه های متفاوتی وجود دارد ، باید نتیجه ی انتخاب هر کدام را پیش بینی کنیم .
7 . با وجود راه حل های متفاوت در تصمیم گیری چگونه می توانیم بهترین راه را انتخاب کنیم ؟ ج : آن انتخاب هایی را که نتایج بدی دارند کنار می گذاریم و آن راه حلی که نتیجه ی مثبتی دارد را انتخاب می کنیم .
8 . در هنگام انتخاب بهترین راه به چه مواردی باید دقت کنیم ؟ ج : 1 ـ بر خلاف دستورات دین نباشد 2 ـ بر خلاف قوانین و مقررات خانه ، مدرسه و جامعه نباشد 3 ـ باعث نگرانی و نارضایتی خانواده نباشد 4 ـ به سلامتی فرد و دیگران لطمه نزند 5 ـ برای خود فرد و دیگران مشکل و دردسر ایجاد نکند .
9 . در موقع تصمیم گیری باید به چه نکاتی توجه کنیم ؟ ج : 1 ـ با افراد با صلاحیت و با تجربه مشورت کنیم 2 ـ تحت تأثیر فشارهای روانی دوستانمان قرار نگیریم 3 ـ به موقع تصمیم بگیریم .
10 . در مورد مسائل زندگی و تصمیم گیری های مهم باید با چه کسانی مشورت کنیم ؟ ج : با افراد با تجربه مانند پدر ، مادر ، معلم و مشاور مدرسه
11 . آیا در هنگام تصمیم گیری باید تحت تأثیر دوستانمان قرار بگیریم ؟ ج : خیر ، باید تصمیمی را بگیریم که بر خلاف مقررات نباشد و باعث نگرانی خانواده ی ما نشود و به سلامتی ما و دیگران آسیب نزند .
12 . چرا باید به موقع تصمیم بگیریم ؟ ج : زیرا تصمیم نگرفتن یا تصمیم گیری را به آینده موکول کردن باعث از دست رفتن فرصت ها می شود .

سوالات درس پنجم مطالعات اجتماعی ( عوامل مؤثر در کشاورزی )
1 . انسان ها بخش عمده ی غذای خود را چگونه به دست می آورند ؟ ج : از راه کشاورزی
2 . مراحل عمده ی کشاورزی را نام ببرید . ج : کاشت ، داشت ، برداشت
3 . عوامل مؤثر در کشاورزی را نام ببرید . ج : 1 ـ عوامل طبیعی 2 ـ عوامل انسانی
4 . عوامل طبیعی مؤثر در کشاورزی را نام ببرید . ج : 1 ـ خاک 2 ـ آب و هوا 3 ـ آب
5 . چه زمین هایی برای کشاورزی مناسب نیستند ؟ ج : کوه های بلند و مرتفع ، زمین های پرشیب و سنگلاخ و زمین های آهکی و نمکی
6 . چه زمین هایی برای کشاورزی مناسب هستند ؟ ج : دشت های هموار و جلگه هایی که خاک های آبرفتی و حاصلخیز دارند .
7 . آب و هوا چه تأثیری در تولید محصولات کشاورزی دارد ؟ ج : هر محصول با یک نوع شرایط آب و هوایی سازگاری دارد .
8 . محصولات کشاورزی زیر برای رشد بهتر به چه آب و هوایی نیاز دارند ؟ خرما : آب و هوای گرم ـــ برنج : آب و هوای معتدل و مرطوب ـــ سیب زمینی : آب و هوای سرد
9 . آب مورد نیاز کشاورزی کشور چگونه تأمین می شود ؟ ج : از آب باران و رودها و در بعضی نواحی از آب های زیر زمینی از راه کندن چاه یا قنات به زمین های کشاورزی می رسد .
10 . بیش تر مساحت کشورمان چه آب و هوایی دارد ؟ ج : گرم و خشک
11 . کشور ما از نظر بارندگی چه جایگاهی در جهان دارد ؟ ج : از کشورهای کم باران است .
12 . عوامل انسانی مؤثر در کشاورزی را نام ببرید . ج : 1 ـ نیروی کار 2 ـ ابزار و وسایل 3 ـ سرمایه 4 ـ مواد یا نهاده ها
13 . نیروی کار چه تأثیری در کشاورزی دارد ؟ ج : در کشاورزی به افرادی نیاز داریم که مهارت دارند و می توانند کارهای مربوط به کشاورزی را انجام بدهند ؛ افرادی مانند : کشاورز ، آبیار ، مهندس کشاورزی و ...
14 . از ابزار کشاورزی در چه کارهایی استفاده می شود ؟ ج : برای شخم زدن ، آبیاری ، درو کردن ، کندن علف های هرز و غیره
15 . سرمایه چه تأثیری در کشاورزی دارد ؟ ج : باید پول داشته باشیم تا مواد و ابزار مورد نیازمان را بخریم ؛ اگر سرمایه ی ما کم باشد می توانیم با دیگران شریک شویم یا وام بگیریم .
16 . در کشاورزی مواد و نهاده ها چه هستند ؟ ج : بذر ، سم و کود
17 . چگونه می توان از کشاورزان ایرانی حمایت کرد ؟ ج : با خرید و مصرف محصولات کشاورزی ایرانی
18 . چرا محصولات ایرانی خوش عطر و خوشمزه است ؟ ج : چون کشور ایران کشوری آفتابی است .

جدول همسایگان ایران

جدول همسایگان ایران

شهربابک دانش

 

 

نام کشور	نوع حکومت	زبان	دین	شغل	محصولات	صنایع دستی	منابع	صادرات
ترکمنستان	جمهوری	ترکمنی	اسلام	کشاورزی دامپروری	پنبه	قالی بافی	نفت و گاز	قالی، نفت، پنبه
پاکستان	جمهوری	اردو	اسلام	کشاورزی دامپروری ماهیگیری	برنج پنبه کنف	ریسندگی بافندگی	کوه شیمیایی	پارچه لباس
افغانستان	جمهوری	فارسی	اسلام	کشاورزی دامپروری	غلات،	ریسندگی بافندگی	تریاک زعفران	پشم پنبه
آذربایجان	جمهوری	ترکی	اسلام	کشاورزی ماهیگیری	پنبه،توتون انگور ابریشم	چوب بری	نفت آلومینیم	نفت پنبه چوب
ارمنستان	جمهوری	ارمنی	مسیحی(ارمنی)	کشاورزی دامپروری	سیب زمینی غلات چغندر	چوب بری	منسوجات مواد شیمیایی	برق چوب مواد شیمیایی
ترکیه	جمهوری	ترکی	اسلام	دامپروری	مرکبات زیتون پنبه	کالای چرم پوست	زغال سنگ آهن نقره، مس	پوست خشکبار کالای چرمی
عراق	جمهوری	عربی	اسلام	کشاورزی	غلات خرما پنبه	صابون سازی	نفت	نفت خرما

نمونه سوال جغرافی

درس 1 : تقسیمات کشوری ایران

الف) پاسخ صحیح را با علامت (×) مشخص کنید.

1- مرکز استان خوزستان کدام یک از شهرهای زیر است ؟

الف) سنندج ب) اهواز ج) شهرکرد د) آبادان

2- کدام استان ایران در شمال تنگه‌ی هرمز قرار دار د؟

الف) فارس ب) هرمزگان ج) سمنان د) قم

3- دریاچه‌ی قم با کدام استان زیر، هم مرز نیست ؟

الف) اصفهان ب) تهران ج) سمنان د) قم

4- دریاچه‌ی هامون در کدام استان ایران قرار دارد ؟‌

الف) کرمان ب) سیستان و بلوچستان ج) خراسان د) یزد

5- بزرگ ‌ترین جزیره‌ی ایران کدام مورد زیر است ؟

الف) خارک ب)کیش ج) قشم د) ابوموسی

6- دریاچه‌ی جازموریان بین کدام استان‌ها مشترک است ؟

الف) کرمان ، هرمزگان ب) کرمان ، سیستان و بلوچستان

ج) کرمان ، یزد د) هرمزگان ، سیستان و بلوچستان

ب) جاهای خالی را با کلمه‌های مناسب کامل کنید.

1- به مجموعه‌ی چند شهر و روستا که در کنار هم باشند ، ........ می‌گویند .

2- بزرگ ‌ترین و پرجمعیّت ‌ترین شهر هر استان را ........ می‌نامند .

3- مرکز استان معمولاً با انواع ...... به ...... دور و نزدیک آن استان مربوط است .

4- دریاچه‌ی قم بین سه استان ......... ، ......... و ........ قرار دارد .

5- دریاچه‌ هامون در سمت ....... ایران و در نزدیکی کشور ......... قرار دارد .

ج) جمله‌های درست و نادرست را مشخص کنید.

1- استان ارد بیل در شمال غربی ایران قرار دارد .

2 - هر استان به چند شهر و روستا تقسیم شده است .

3 - استان هرمزگان فقط با خلیج فارس ، مرز مشترک دارد .

4 ـ دریاچه‌ی ارومیّه بین استان‌های آذربایجان شرقی و غربی قرار دارد .

د) به سؤال‌های زیر پاسخ کامل دهید.

1- به نظر شما چرا کشور ایران را به چندین استان تقسیم کرده ‌اند ؟

2- سه ویژگی مهم را که موجب می‌شود یک شهر را به عنوان « مرکز استان »انتخاب کنید ، بنویسید

درس 2 : جمعیّت ایران

الف) پاسخ صحیح را با علامت (×) مشخص کنید.

1- پرجمعیّت ‌ترین ناحیه‌ی آب و هوایی ایران کدام مورد زیر است ؟

الف) ناحیه‌ی مرکزی ایران ب) ناحیه‌ی کناره‌ی دریای خزر ج) ناحیه‌ی کوهستانی د) ناحیه‌ی گرم و خشک

2- پراکندگی جمعیّت در کدام جهت ایران از دیگر مناطق بیشتر می‌باشد ؟

الف) شمال و شمال شرقی ب) مرکزی ج) غرب و جنوب غربی د) جنوب و جنوب شرقی

3- کدام یک از شهرهای زیر در قسمت کوهپایه‌ای قرار دارد ؟

الف) کرمان ب) مشهد ج) زاهدان د) بوشهر

4- در کدام ناحیه‌ی آب و هوایی ایران، فاصله‌ی بین شهرها و روستاها کم می‌باشد ؟

الف) ناحیه‌ی معتدل کوهستانی ب) ناحیه‌ی مرکزی ج) ناحیه‌ی گرم و خشک د) ناحیه‌ی کناره‌ی دریای خزر

ب) جاهای خالی را با کلمه‌های مناسب کامل کنید :

1- به مجموعه‌ی افرادی که در یک جا زندگی می‌کنند ، ............... می‌گویند .

2- جمعیّت در همه جای ایران به طور یکسان پراکنده ............... .

3- ناحیه‌ی ........... وسعت کمی دارد ولی جمعیّت زیادی را در خود جای داده است .

4- هر چه از ناحیه‌ی .......... ایران به سمت کوهپایه‌های .......... و البرز پیش برویم ،

تعداد شهرها و روستاها افزایش می‌یابد.

5- تهران ، مشهد و اصفهان ، پرجمعیّت ‌ترین شهرهای ایران ، در ......... قرار دارند .

ج) جمله‌های درست و نادرست را مشخص کنید.

1- ناحیه‌ی مرکزی ایران، پرجمعیّت ‌ترین ناحیه‌ی ایران می‌باشد .

2- درناحیه‌ی کناره‌ی دریای خزر به دلیل وسعت کم، جمعیّت کم زندگی می‌کنند .

3- شهرها و روستاهای قسمت کوهپایه‌ای در کشور ایران پرجمعیّت می‌باشند .

4- در نواحی مرکزی ایران تعداد شهرها و روستاها کم می‌باشد .

5- جمعیّت در همه جای ایران به طور یکسان پراکنده نشده است .

د) به سؤال‌ها‌ی زیر پاسخ کامل دهید .

1- چرا در کوهپایه ‌ها تعداد شهرها و روستاها بیشتر است ؟ دلیل بنویسید .

2- چرا در ناحیه‌ی کناره‌ی دریای خزر ، جمعیّت زیادی ساکن شده ‌اند ؟ (4 دلیل)

3- چرا فاصله‌ی شهرها و روستاها در ناحیه‌ی شمال ( کناره‌ی دریای خزر ) کم است ؟

4- دو دلیل افزایش جمعیّت یک منطقه را بنویسید .

5- « جمعیّت » و « مهاجرت » را به طور ساده تعریف کنید .

6- روستاهای شهر کرمان کم جمعیّت ‌تر است یا روستاهای شهر تبریز ؟ چرا ؟

7- به چه دلایلی ممکن است جمعیّت یک منطقه کاهش یابد ؟

مجموعه سئوالات جغرافیا (درس 3)

درس 3 : کشاورزی و دامپروری در ایران

الف) پاسخ صحیح را با علامت (×) مشخص کنید.

1- مهم ‌ترین محصولات کشاورزی ایران که در بیشتر نواحی ایران کشت می‌شوند کدام ‌اند ؟

الف) برنج ، چای ب) گندم ، برنج ج) جو، برنج د) گندم ، جو

2- کشت گندم و جو در ایران به چه صورتی است ؟

الف) فقط دیم ب) فقط آبی ج) هر دو صورت دیم و آبی د) بیشتر به صورت دیم

3- کدام گیاه زیر به خاک حاصل ‌خیز و آبرفتی و آب فراوان نیاز دارد؟

الف) گندم ب) چای ج) جو د) برنج

4- مهم ‌ترین ناحیه‌ی تولید چای در کشور ایران کدام استان زیر است ؟

الف) گلستان ب) مازندران ج) گیلان د) سمنان

5- محصولات صادراتی کشور ایران کدام‌اند ؟

الف) پسته، چای ب) خرما، پسته ج) گندم، جو د) برنج، جو

6- دامپروری ، کار اصلی کدام گروه از مردم ایران می‌باشد ؟

الف) روستاییان ب) برخی از شهرنشینان ج) برخی از کشاورزان د) عشایر

7- محصول نیشکر در کدام استان ایران به دست می‌آید ؟

الف) گلستان ب) خوزستان ج) گیلان د) هرمزگان

8- محصول مخصوص استان کرمان، کدام مورد زیر است ؟

الف) جو ب) پنبه ج) پسته د) گندم

9- کدام محصول زیر، بیشتر در نواحی گرمسیری ایران به دست می‌آید ؟

الف) جو ب) خرما ج) چغندرقند د) گندم

10- کدام محصول زیر ، یک کشت آبی است ؟

الف) گندم ب) جو ج) برنج د) هر سه مورد

ب) جاهای خالی را با کلمه‌های مناسب کامل کنید :

1- ما انسان‌ها غذای خود را از ............ و ........... به دست می‌آوریم .

2- کشت گندم و جو به دو روش .......... و ........... صورت می‌گیرد .

3- استان ........... مهم ‌ترین ناحیه‌ی تولید چای در کشور ایران است .

4- کار اصلی ایلات ایران ........... است .

5- ایلات و عشایر در فصل زمستان به .......... ( ....... ) کوچ می‌کنند .

ج) به سؤال‌ها‌ی زیر پاسخ کامل دهید .

1- به نظر شما کدام نواحی ایران برای کشت دیم مناسب نیستند ؟ چرا ؟

2- استفاده از ابزار پیشرفته و ماشین چه تأثیری بر تولید محصولات کشاورزی دارد ؟

3- در کشور ایران دامپروری به سه شکل رواج دارد ، آن ‌ها را نام ببرید .

4- چرا عشایر کوچ می‌کنند ؟

دریاهای ایران

 

 

دریای مازندران

موقعیت: استان‌های گلستان، گیلان و مازندران

طول دریای مازندران حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر و عرض آن بین ۱۹۶ تا ۴۳۵ کیلومتر است. این دریا دارای تنوع زیستی متفاوتی است كه مهمترین آن ماهی‌های خاویاری است هرچند كه به دلیل صیدهای غیرمجاز نسل ماهیان خاویاری ‌رو به انقراض است.

130 رودخانه به این دریا می‌ریزند که بزرگ‌ترین آنها رود ولگا است که هر سال به طور میانگین ۲۴۱ کیلومترمربع آب را وارد دریای مازندران می‌کند. دریای مازندران را به نام‌های دریای خزر، وركانه، گرگان و دریای كاسپین نیز می‌شناسند.

خزر نام قومی‌ است كه به همراه دیگر اقوام بیابان‌گرد شمال قفقاز، در زمان ساسانیان، بارها و بارها به سرزمین ایران ‌تاختند و پس از حضور کوتاه مدت خود معمولاً به دست سپاه ساسانی از مرزهای ایران بیرون رانده می‌شدند. در هیچ یک از نوشته‌های مؤلفان شرقی و غربی دوران پیش از اسلام نامی از "خزر" بر دریای شمال ایران دیده نشده ‌است. در نوشته‌های مؤلفین اسلامی، این دریا در کنار نام‌های دیگر، خزر هم نامیده شده ‌است.

دریای گرگان یا دریای ورکانه نام این دریاچه بزرگ در عهد هخامنشیان و همچنین اشکانیان است اما كاسپین از نام قوم کاسپی یا کاسی گرفته شده‌ که قبل از آریایی‌ها در کرانه‌های غربی تا جنوب غربی این دریا ساکن بوده‌اند و به تدریج تا کرانه‌های جنوبی آمدند.

 

دریاچه گَهَر

موقعیت: استان لرستان

دریاچه گَهَر یک دریاچه کوهستانی در ایران است که در منطقه حفاظت شده اشترانکوه بین بخش زز و ماهروی الیگودرز و دورود قرار دارد و سالانه حدود یكصد هزار نفر از آن دیدن می‌كنند. شما می‌توانید علاوه بر استفاده از آرامش این دریاچه ماهیگیری نیز كنید. این درحالی است كه به دلیل نداشتن راه ماشین‌رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور مانده ‌است.

ساحل این دریاچه به جز در ضلع غربی و شرقی که ساحلی ماسه‌ای دارند برای شنا مناسب هستند اما در سایر نقاط دارای ساحلی صخره‌ای است که برای شنا مناسب نیست. در قسمت پایین دریاچه، جنگلی انبوه وجود دارد که در شرف نابودی است. در قسمت بالای آن نیز جنگلی انبوه وجود دارد که این جنگل هم در معرض خطر نابودی است. با حدود ۴۰ دقیقه پیاده‌روی می‌شود به دریاچه گَهَر دوم رسید. عمق آن کم است و ماهیان کف دریاچه را با کمی دقت می‌شود به خوبی دید. ماه‌های تیر و مرداد بهترین زمان سفر به این دریاچه ‌است.

دریاچه شورمست

موقعیت: استان مازندران

تورهای گردشگری زیادی به صورت یكروزه و دو روزه علاقه‌مندان را به بازدید از دریاچه شورمست در سوادكوه می‌برند. دریاچه شورمست، تنها دریاچه طبیعی شهرستان سواد‌کوه که وسعت آن ۱۵ هزار متر مربع و حداكثر عمق آن پنج متر است. این دریاچه در ۵/۵ کیلومتری شهرپل سفید واقع شده ‌است. دریاچه طبیعی شهرستان سوادکوه، در شش کیلومتری غرب شهر پل سفید و در ارتفاعات مشرف به این شهر در مجاورت روستای شورمست واقع شده ‌است.

منظره این دریاچه با جنگل اطراف آن که از درختان کهنسال و بلند قامت توسکا پوشیده شده، آن را به یکی از زیباترین اماکن موجود در شهرستان سوادکوه تبدیل ساخته ‌است. دریاچه شورمست به دلیل قرار گرفتن در شاهراه تهران شمال و وجود دو محور جاده آسفالته و راه آهن از موقعیت بسیار مناسبی برخوردار است.

دریاچه مهارلو

موقعیت: استان فارس

نام این دریاچه، برگرفته از نام روستای مهارلو از توابع شهرستان سروستان استان فارس است که در نزدیكی آن قرار گرفته است. وسعت این دریاچه 25 هزار هكتار بوده كه بخش عمده‌ای از این دریاچه بر اثر خشكسالی سال 1387 خشك شده و تنها 600 كیلومتر مربع آن باقی مانده است. مهارلو در غرب دریاچه بختگان كه امروز‌ كاملا خشك شده،‌ قرار گرفته است.

مهم‌ترین گونه پرنده این دریاچه فلامینگو است. از این دریاچه برای تهیه نمک صنایع استان فارس هم استفاده می‌شود. همچنین به دلیل سرازیرشدن فاضلاب آبزیانی كه در آن زندگی می‌كنند در خطر نابودی قرار گرفته‌اند. آب دریاچه مهارلو شور است که توسط سه رودخانه نوبه‌اى خشک،حمزه، سروستان و همچنین روان آب‌هاى کوه‌هاى مجاور تامین می‌شود. حداكثر عمق این دریاچه سه متر است.

دریاچه پریشان

موقعیت: استان فارس

دریاچه فامور یا پریشان یکی از زیباترین و بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران و خاورمیانه است که در بخش جره و بالاده شهرستان کازرون قرار گرفته است. مساحت این دریاچه 4300 هكتار است كه دور تا دور آن را کوه فراگرفته است.

این دریاچه دارای چهار گونه ماهی بومی به نام‌های ماهی زردک، ماهی سرخه، ماهی پرک و مار ماهی آب شیرین و همچنین چند گونه ماهی وارداتی نظیر ماهی کپور، ماهی فیتوفالک و آمور است که در سال ۱۳۶۸ به دریاچه وارد شده‌اند اما تنها کپور معمولی با شرایط دریاچه سازش پیدا کرد و دوگونه دیگر مشکلات متعددی را به وجود آورده‌اند. هر سال با آغاز فصل پاییز پرندگان زیادی از سیبری و كشورهای اسکاندیناوی به جمله زیستگاه‌ها و دریاچه‌های استان فارس مانند دریاچه پریشان كوچ می‌كنند و مناظر زیبایی را به وجود می‌آورند.

این دریاچه بر اثر سوزاندن بخش بزرگی از نیزارهای اطرافش به علت عملیات راهسازی در معرض خطر است. در طی این آتش سوزی‌ها هزاران قطعه لاک پشت و پرنده مهاجر از بین رفته‌اند. همچنین بخش اعظم این دریاچه به علت خشکسالی های اخیر خشک شده است. كارشناسان بر این باورند كه خشكسالی و برداشت بی‌رویه و غیر اصولی آب از مهمترین دلایل خشك شدن دریاچه پریشان می‌باشد.

 

 

دریاچه ارومیه

موقعیت: استان آذربایجان غربی

 

دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین آبگیر دائمی آسیای غربی است که در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته ‌است. وسعت این دریاچه۸۷۶ /۵۱ كیلومتر مربع است که حدود سه درصد مساحت کل کشور را دربر می‌گیرد. از نكات جالب درباره‌ این جاذبه طبیعی این است كه میزان نمک محلول در آب این دریاچه دو برابر اقیانوس‌ها است و به همین دلیل، هیچ ماهی و نرم‌تنی به جز گونه‌هایی از سخت‌پوستان در آن زندگی نمی‌کنند، آب آن هیچ‌وقت یخ نمی‌زند و شناگران نیز می‌توانند روی آن شناور بمانند.

دریاچه ارومیه 102 جزیره دارد كه البته برخی از آنها مانند جزیره كاظم داشی این روزها به یك كوه تبدیل شده‌اند. مدتی است كه ‌این دریاچه به دلیل پل میانگذر شهید كلانتری، احداث چاه‌های عمیق بسیار زیاد و غیرقانونی و ساخت سد روی رودخانه‌هایی كه دریاچه را تغذیه می‌كردند در خطر خشكسالی شدید قرار دارد.

دریاچه زریوار

موقعیت: استان كردستان

دریاچه آب شیرین زریوار یكی از مهم‌ترین دریاچه‌های غرب كشور است كه در سه كیلومتری مریوان قرار دارد. مساحت این دریاچه 720 هكتار است كه حداكثر شش متر عمق دارد. وجه‌ تسمیه‌ زریوار و زریبار كه‌ هر دو در منطقه‌ متداول‌ است‌، به‌ واژه‌ "زری" كه‌ در زبان‌ كردی‌ به‌ معنی‌ دریاچه‌ است‌، باز می‌گردد. پسوند "دار" و "بار" پسوند تشبیهی‌ و زریبار یا زریوار به‌ معنی‌ دریاچه‌وار است‌.

درباره‌ این‌ دریاچه‌ افسانه‌های‌ متعددی‌ وجود دارد كه‌ مشهورترین‌ آنها حکایت از وجود شهری‌ مدفون‌ در زیر آب‌های‌ دریاچه‌ دارد‌. در این دریاچه ماهی‌هایی چون سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی و عروس ماهی و همین طور 31 گونه پرنده بومی‌و مهاجر زندگی می‌كند. اگر به دریاچه زریوار سفر كردید، ماهی كباب‌هایی كه كنار این دریاچه پخته می‌شوند و قایقرانی روی آن به طور حتم خاطرات خوبی برای‌تان می‌سازند.

دریاچه اوان

موقعیت: استان قزوین

اگر روزی خواستید قلعه الموت را ببینید دریاچه اوان را از یاد نبرید. این دریاچه که بیش از 70 هزار متر مربع مساحت دارد، در ارتفاع هزار و 800 متری از سطح دریا واقع شده‌ و تنها از آب چشمه‌های زیرزمینی موجود در بستر دریاچه تغذیه و تنها بخش ناچیزی از آن هنگام بارندگی تامین می‌شود اما به صورت سطحی و کم. غلیان دائمی ‌آن باعث صافی و زلالی آب دریاچه شده ‌است.
عمیق‌ترین بخش اوان به 5/7 متر می‌رسد که در جنوب شرقی آن واقع شده ‌است البته برخی از مسئولان عمق دریاچه را بین یک تا 20 متر تخمین زده‌اند. از سرریز آب دریاچه نیز رود کوچکی تشکیل می‌شود که آب آن مورد استفاده کشاورزان روستاهای کوشک و آیین است. در تابستان این دریاچه محل ماهی‌گیری، آب‌تنی و قایقرانی و در پاییز، مأمن پرندگان مهاجر مانند قو، غاز، مرغابی و در زمستان با توجه به برودت هوا و یخ زدن سطح آن قابل اسکی‌سواری است.

دریاچه حوض سلطان

موقعیت: شمال قم

اغلب تورهای گردشگری كه برای دیدن كاشان و یا زیارت حضرت معصومه (س) به قم می‌روند،‌ سری هم به دریاچه آب شور حوض سلطان می‌زنند. دریاچه نمک حوض سلطان در ۴۰ کیلومتری شمال قم و به مساحت تقریبی ۲۴۰ کیلومتر مربع ‌است‌. وسعت و شکل دریاچه متناسب با ورود آب و میزان بارندگی آن درفصول مختلف سال متفاوت است. در مواقع بارندگی و ذوب برف‌های ارتفاعات اطراف، چون بر میزان آب ورودی افزوده می‌شود، وسعت آن زیاد و در غیر از این ایام، وسعت آن کم می‌شود. بدین ترتیب سطح آب دریاچه پیوسته در نوسان است. این دریاچه از دو چاله جدا از هم تشکیل شده ‌است.

چاله غربی به نام حوض سلطان و چاله شرقی به نام حوض مره‌ است که به‌وسیله یک آبراهه به هم وصل می‌شوند. رودهای متعددی به این دریاچه وارد می‌شوند که از اراضی شوره‌زار ونمکی اطراف عبور می‌کنند. حوض سلطان در سال ۱۸۸۳ میلادی و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران قم تشکیل شد.

دریاچه ولشت

موقعیت: استان مازندران

دریاچه کوهستانی ولشت در کیلومتر 25 جاده چالوس کرج، شهر مرزن‌آباد واقع شده، دریاچه ولشت یکی از 10 دریاچه آب شیرین کشور است که در این منطقه واقع شده و محیط زیست مناسبی را برای پرندگان و آبزیان فراهم كرده است. گونه‌های گیاهی و جانوری کلاردشت نیز از دیگر ویژگی‌های آن هستند.

این دریاچه در ارتفاع یک هزار متری از سطح دریای خزر قرار دارد. مسیر دسترسی به آن از شهر چالوس و از طریق کندوان و محور ارتباطی چالوس به تهران آغاز و پس از طی 23 کیلومتر و بعد از پل کجور و گذر از سربالایی‌ها و پیچ‌های جنگل تا کنار دریاچه ادامه می‌یابد. حضور گردشگران بدون نظارت طی سال‌های گذشته طبیعت این منطقه آسیب‌پذیر و اکوسیستم طبیعی آن را دگرگون کرده است. از جمله ورود آلاینده‌های محیطی، حیات انواع آبزیان چون ماهی سفید، اردک ماهی، شاه کولی و حتی جلبک‌ها و پلانگتون‌ها را در معرض تهدید قرار می‌دهد.

دریاچه نِئور

موقعیت: مرز بین گیلان و اردبیل

دریاچه نِئور دریاچه‌ای ما بین شهر اردبیل و شهر خلخال در مرز بین استان گیلان و استان اردبیل است. این دریاچه در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی اردبیل به‌طرف خلخال در یکی از دره‌های کوهستان باغیرو و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر ۲۱۰ هکتار و عمق متوسط ۵ متر است.

پس از طی چهل کیلومتر از شهر اردبیل به سمت شهر خلخال به ده بودالالو می‌رسیم. سپس می‌بایست جاده‌ای به طول سیزده کیلومتر را به سمت بالای کوه طی کرده تا به دریاچه رسید. این دریاچه دارای نوعی ماهی به نام قزل‌آلای رنگین کمان می‌باشد. جاده کوهستانی برای رسیدن به این دریاچه آسفالت بوده، ولی جاده دور دریاچه خاکی می‌باشد. متأسفانه نزدیک به دو سال است که ماهی در دریاچه وجود ندارد.

ماهی‌های دریاچه نئور هر سال پیش از زمستان صید و جمع‌آوری می‌شوند زیرا در اثر یخ زدن دریاچه این ماهی‌ها نمی‌توانند در زمستان زنده بمانند و پس از زمستان دوباره ماهی‌های کوچک پرورشی در نئور رها می‌شوند. با بهره‌گیری از آب این دریاچه، تعدادی استخر پرورش ماهی نیز در پیرامون اردبیل درست شده‌ است.

دریاچه قله سبلان
موقعیت: استان اردبیل

سبلان، از کوه‌های مرتفع ایران است که در شمال غرب کشور و در استان اردبیل قرار دارد. سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علم‌کوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع قله این کوه ۴۸۱۱ متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد. سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است.

کوهستان سبلان از کانون های مهم آبگیر دائمی رودهای آذربایجان می باشد. دامنه های شمالی آن به دره رود قره سو و اهرچایی و دامنه های جنوبی آن به شاخه ها ی آجی چای منتهی می گردد. بنابراین سبلان بخش عمده ای از آب های حوضه رود ارس و دریاچه ارومیه را تامین می کند در دامنه های سبلان چشمه های فراوان آب گرم و آب سرد معدنی وجود دارد که در فصول مختلف مورد استفاده اهالی مشکین شهر و گردشگران قرار می گیرد. در بالای قله سبلان حفره ای وجود دارد که دهانه آتش فشان سبلان بوده است و امروزه به صورت دریاچه ای در فصل گرم ظاهر می شود.